تفاهم امنیتی بین عربستان سعودی و ایالات متحده؛ معادله چند جمله ای که به زودی حل نمی شود

در نتیجه امضای این توافقنامه امنیتی، عربستان سعودی از چتر حمایتی آمریکا بهره مند خواهد شد و به فناوری، تجهیزات و نیروگاه هسته ای دست خواهد یافت که آمریکا نفوذ از دست رفته خود را در منطقه غرب آسیا به دست خواهد آورد و رژیم صهیونیستی به رسمیت شناخته خواهد شد توسط پادشاهی عربستان سعودی

چند روز قبل از هجوم الاقصی، روند مذاکرات برای این توافق پیشرفت چشمگیری داشت و قرار بود آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در 10 اکتبر 2023 برای بررسی جزئیات این توافق به عربستان سعودی برود. اما به نظر می رسد که این عملیات توسط واشنگتن سازماندهی شده و ریاض را ویران کرده است. زیرا پس از آن توافق به تعویق افتاد و اجزای اساسی آن رنگ باختند.

در واقع پس از آغاز جنگ غزه، عربستان سعودی نمی تواند به راحتی با رژیم صهیونیستی وارد توافق عادی سازی شده و تشکیل کشور مستقل فلسطین را نادیده بگیرد و تل آویو عزم جدی برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین ندارد. در این میان، آمریکا نمی‌تواند یا نمی‌خواهد تغییرات مهمی در دولت نتانیاهو ایجاد کند و نظرات قانع‌کننده‌ای به طرف‌ها ارائه کند. شکی نیست که موضوع به رسمیت شناختن اسرائیل در ازای تشکیل کشور مستقل فلسطینی از ابتدا گره درهم تنیده ای در توافق بود. به همان اندازه که طرح جایگزین پیشنهادی دستیابی به توافق امنیتی بین عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی بدون در نظر گرفتن موضوع فلسطین و اسرائیل است، این سناریو نیز موانعی داشت.

اکنون که بسیاری از تحلیلگران معتقدند ما در مراحل پایانی جنگ غزه هستیم، بلینکن بار دیگر از پیشرفت این توافق خبر می دهد. وی در یک میزگرد اقتصادی مدعی شد که توافق دوجانبه آمریکا و عربستان احتمالاً به پایان می رسد، اما تنها چیزی که باقی می ماند عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل است که با اسرائیل امکان پذیر است. برقراری صلح در غزه و ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی.

کامران کرمی، تحلیلگر مسائل عربستان وی در گفت وگو با ایسنا، با بیان اینکه عادی سازی روابط ریاض و تل آویو بر اساس نسخه پیش از 7 اکتبر بی معنی است، اظهار کرد: پیش از حادثه 16 مهر، عربستان و آمریکا در مسیر عادی سازی روابط بودند. اسرائیل بر اساس توافقنامه امنیتی دوجانبه و در مصاحبه ای با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، به فاکس نیوز گفت که ما به دنبال بهبود شرایط برای فلسطینی ها هستیم و به تشکیل کشور مستقل فلسطین اشاره ای نکرد. پیش از هجوم الاقصی، دستور کار عربستان سعودی به رسمیت شناختن اسرائیل در ازای این توافق امنیتی بود، اما پس از 7 اکتبر این معادله اساساً تغییر کرد و شرط تشکیل کشور مستقل فلسطین نیز به عوامل مدنظر عربستان اضافه شد. یعنی الان با مثلثی روبرو هستیم که یک سر آن توافقنامه امنیتی دوجانبه آمریکا و عربستان است و دو طرف دیگر عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل و تشکیل کشور مستقل فلسطین است. در بعد سوم نحوه مدیریت نوار غزه نیز در آینده فلسطین گنجانده شده است.

وی افزود: به گفته جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، هر یک از این موارد بدون دیگری معنایی ندارد. آنچه در شرایط کنونی دیده می شود این است که آمریکا و عربستان با توافق دوجانبه پیش می روند، اما سالیوان اساساً آن را مشروط به به رسمیت شناختن اسرائیل توسط عربستان سعودی کرده است. با توجه به اینکه حلقه مفقوده جنگ غزه و توافقنامه دفاعی امنیتی، ایجاد کشور فلسطینی است، اکنون بیش از هر زمان دیگری در ماه های اخیر از موضوع عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل فاصله داریم. از آنجایی که بعید است سعودی ها کلیت رویدادها را در نظر بگیرند، به ویژه با اقدامات دولت جنگی اسرائیل در نوار غزه که افکار عمومی جهانی را تحت تأثیر قرار می دهد، آنها می خواهند تسلیم عادی سازی شوند.

این تحلیلگر درباره مسائل عربستان در خصوص امکان دستیابی به طرح جایگزین و امضای تفاهم نامه امنیتی بین آمریکا و عربستان بدون در نظر گرفتن موضوع فلسطین و اسرائیل گفت: سال هاست که این موضوع بین عربستان و آمریکا مطرح شده است. مقامات ریاض خواهان گسترش چتر حفاظتی در برابر خرید تسلیحات پیشرفته از سوی ایالات متحده هستند، به ویژه سامانه دفاع موشکی تاد که نسخه پیشرفته تر و مدرن تری از سامانه پاتریوت است. جنگنده‌ها، اما از سوی دیگر در کنگره آمریکا درباره لزوم خدشه‌دار نشدن برتری امنیتی و دفاعی اسرائیل و موازنه آن در منطقه با دادن چنین سلاح‌های پیشرفته‌ای به پادشاهی عربستان سعودی بحث شد از عادی سازی روابط امارات و اسرائیل، اماراتی ها نیز درخواست نسخه های پیشرفته هواپیمای اف 35 را داشتند، اما تاکنون با گذشت چهار سال از عادی سازی روابط امارات و اسرائیل، امارات هنوز این جنگنده ها را به دست نیاورده است و گفته می شود. این از دستور کار آمریکایی ها خارج است.

کرامی با بیان اینکه طرح جایگزین بیشتر از دیدگاه سعودی ها ارائه می شود، ادامه داد: جیک سالیوان هفته گذشته در مصاحبه ای گفت که توافق امنیتی واشنگتن با ریاض بدون به رسمیت شناختن اسرائیل معنایی ندارد، زیرا مانند یک پازل است که شما در آن هستید. می خواهم یک پازل بگذارم بدون اینکه نگاه کنید یک قطعه دیگر بردارید و در جای خود قرار دهید. بنابراین این طرح دیدگاهی از ریاض است که می گوید ما حاضریم بدون به رسمیت شناختن اسرائیل با آمریکا و اسرائیل در منطقه همکاری کنیم و در مقابل با آمریکا قرارداد دفاعی و امنیتی داشته باشیم. در پوشش این طرح، سعودی ها ده ها سال است که تلاش می کنند آمریکا را متقاعد کنند که امنیت عربستان را زیر چتر حمایتی خود قرار دهد، اما خود آمریکایی ها با در نظر گرفتن تغییر در سیاست های راهبردی خود، تمرکز خود را بر چین و چین گذاشته اند. آسیای شرقی. به منظور کاهش هزینه های مداخله نظامی در خاورمیانه، آنها زیر بار تعهد به یک متحد خاورمیانه ای قرار نگرفتند. در واقع این طرح بیشتر برای عربستان مناسب است تا آمریکا.

وی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است عربستان در ازای امتیازات بیشتر، اسرائیل را به رسمیت بشناسد، گفت: غیرممکن نیست اما دستیابی به آن در شرایط کنونی با دشواری های زیادی همراه است. سعودی ها در شرایطی که در حوزه امنیتی زیر چتر حمایت آمریکا قرار بگیرند، اسرائیل را به رسمیت می شناسند، به طوری که اگر با موجی از اعتراضات مردمی یا تحرکات گروه های اسلامی در رابطه با موضوع به رسمیت شناختن اسرائیل در داخل کشور مواجه شوند، خود و آمریکا متعهد به دفاع از خانواده سعودی هستند. همچنین در سطح منطقه، اگر به رسمیت شناختن اسرائیل مساوی با حمله جناح های مقاومت به عربستان سعودی باشد، آمریکا باید با دفاع از امنیت عربستان موافقت کند. در این شرایط دشوار، بعید است که آمریکا حاضر به پرداخت هزینه های این تعهد و مداخلات تا زمانی که اسرائیل در ازای آن به رسمیت شناخته شود، نخواهد بود.

کرامی خاطرنشان کرد: در شرایط کنونی آنچه مهم است و از سفرهای بلینکن به منطقه به چشم می خورد این است که هر آنچه که صحنه خاورمیانه را متحد می کند و منجر به ادغام اسرائیل در منطقه می شود این است که تغییرات عمده ای به وجود می آید و اگر این اتفاق بیفتد. صهیونیست ها باید آماده باشند تا غزه را ترک کنند و راه را به تدریج برای آتش بس، ارسال کمک های بشردوستانه، نحوه مدیریت نوار غزه و از همه مهمتر تشکیل کشور فلسطینی هموار کنند. . در واقع نکته اصلی چه از منظر عربستان و چه از منظر آمریکا این است که برای پیشبرد این پروژه غول پیکر در سطح منطقه باید تغییرات اساسی در داخل اسرائیل رخ دهد. بدون این تحولات مهم در اسرائیل، عربستان سعودی نمی تواند حجم عظیمی از انتقادات را بپذیرد و حتی خود آمریکایی ها نیز حاضر به پذیرش هزینه های چنین مداخله ای نیستند.

وی درباره احتمال پذیرش کشور مستقل فلسطین توسط اسرائیل گفت: شرایط در داخل رژیم صهیونیستی بسیار پیچیده است و راست افراطی عمدتاً با حمله به رفح و تحولات رخ داده، شرایط سختی را برای نتانیاهو ایجاد کرده است. در روزهای اخیر، اسرائیل به طور کامل موضع اسرائیل در رد تشکیل کشور فلسطین را نشان داده است. حتی سناتور برجسته آمریکایی لیندسی گراهام در مصاحبه اخیر خود گفت که اسرائیل در صورت لزوم می تواند از سلاح هسته ای استفاده کند. این نشان دهنده ایده ای است که اتفاقاً در آمریکا و اسرائیل قوی است. آنها معتقدند در شرایط فعلی باید کار تمام شود تا بتوانند با دستاوردهای بزرگ پای میز مذاکره بنشینند و امتیازات بسیار کمتری به طرف مقابل بدهند، چه در بحث عادی سازی با عربستان سعودی و چه در زمینه عادی سازی. جنگ غزه

این تحلیلگر مسائل عربستان افزود: کابینه اسرائیل بر این باور است که ما در هر شرایطی خود را به کشورهای عربی تحمیل کرده‌ایم به دلیل قدرتی که از خود نشان داده‌ایم، نظامی، امنیتی و غیره. مسئله عادی سازی با اسرائیل متأسفانه این نظر خطرناک در اسرائیل پایگاه قوی دارد. بنابراین در شرایط کنونی چشم انداز معادلات تا حد زیادی در درون رژیم صهیونیستی و تصمیمات اتخاذ شده در این دولت معکوس شده است. به همان اندازه که تغییر چشمگیری در دولت رژیم صهیونیستی ایجاد نشده است، بعید است در معادله کلی که عربستان، اسرائیل و آمریکا طرفین آن هستند، تغییر چشمگیری ایجاد شود.

کرامی با اشاره به تاثیر محدودیت های آمریکا از جمله تعلیق ارسال تسلیحات بر تغییر تصمیمات دولت نتانیاهو گفت: نگاه گسترده ای در داخل آمریکا به ویژه در جهت دموکرات ها و وزارت خارجه آمریکا وجود دارد. اینکه دادن چنین تسلیحاتی به اسرائیل در حالی که ما هیچ وسیله ای نداریم… کنترل این رژیم در وضعیت فعلی از اساس خطرناک است و می تواند اوضاع را برای آمریکایی ها پیچیده تر و دشوارتر از قبل کند. این بدان معناست که این معادله می تواند جهت ها و ابعاد مختلفی پیدا کند و آمریکا را برخلاف میل خود به خاورمیانه بکشاند.

وی با اشاره به اهداف آمریکا از توقف ارسال سلاح ادامه داد: هدف آمریکا از ارسال نکردن سلاح به اسرائیل این است که به عنوان اهرم فشار عمل کند و نتانیاهو را مجبور کند که از حمله به رفح و آوارگی مردم دست بردارد تا کار دشوارتر نشود. اما در شرایط کنونی بعید است که این اهرم محدود تغییر محسوسی در رژیم صهیونیستی ایجاد کند. شاید لازم بود آمریکایی‌ها به سمت اقدامات بازدارنده‌تر حرکت کنند تا تغییری در رفتار دولت اسرائیل ایجاد کنند.

انتهای پیام/