“بریکس”؛ کلید دور زدن تحریم های آمریکا و غرب / عضویت ایران در سازمانی که 45 درصد از قدرت اقتصادی جهان را در اختیار دارد

به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا).، BRICS این یک سازمان بین المللی است که اعضای آن شامل برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی، مصر، اتیوپی، امارات متحده عربی و ایران است. این سازمان که در ابتدا برای برجسته کردن فرصت‌های سرمایه‌گذاری ایجاد شد، به یک بلوک ژئوپلیتیکی تبدیل شده است و از سال 2009، دولت‌های عضو آن سالانه جلسات رسمی برگزار کرده و سیاست‌های چندجانبه را هماهنگ کرده‌اند. روابط بین اعضای بریکس عمدتاً مبتنی بر عدم مداخله، برابری و کمک متقابل است.

بریکس سازمانی است که 45 درصد از قدرت اقتصادی جهان را در اختیار دارد

گروهی از قدرت های اقتصادی نوظهور در جهان، یعنی برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی گروه بریکس را تشکیل دادند. در ابتدا نام این گروه BRICK بود اما پس از پیوستن آفریقای جنوبی به BRICS تغییر یافت. در 24 آگوست 2023 اعلام شد که از اول ژانویه 2024، شش کشور آرژانتین، اتیوپی، امارات متحده عربی، ایران، عربستان سعودی و مصر می توانند به این گروه اضافه شوند. کشورهای موسس گروه BRICS یعنی برزیل، روسیه، هند و چین اولین نشست خود را در سال 2009 در یکاترینبورگ برگزار کردند.

آفریقای جنوبی یک سال بعد به این سازمان پیوست. مصر، اتیوپی، ایران و امارات متحده عربی نیز از اول ژانویه 2024 به این سازمان پیوستند و دولت جدید آرژانتین به رهبری خاویر مله با ارسال نامه ای به سران کشورهای بریکس از عضویت در این سازمان بین المللی خارج شد. عربستان سعودی طبق برنامه قبلی در 1 ژانویه 2024 به بریکس نپیوست، اما چند روز بعد اعلام کرد که هنوز در حال بررسی گزینه پیوستن است.

اگرچه پنج کشور مؤسس گروه بریکس همگی در دسته کشورهای در حال توسعه یا اقتصادهای نوظهور قرار می گیرند، اما عموماً با داشتن اقتصادهایی با رشد سریع و همه جانبه و تأثیرگذاری تأثیرگذار بر امور جهانی و منطقه ای از سایر کشورها متمایز می شوند. گروه BRICS با جمعیت 3.6 میلیارد نفر، نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می دهد، تولید ناخالص داخلی 28400 میلیارد دلاری دارد و حدود 45 درصد از قدرت اقتصادی جهانی را در اختیار دارد.

بانک توسعه بریکس

در حال حاضر، ساختار مالی BRICS از دو بخش تشکیل شده است: “بانک توسعه جدید” (NDB) که به عنوان “بانک توسعه BRICS” نیز شناخته می شود و “قرارداد ذخیره ذخیره” (CRA) که هر دو در سال 2014 در سال 2014 به امضا رسیدند. بانک توسعه جدید یک بانک توسعه چندملیتی است که توسط کشورهای عضو بریکس اداره می شود. تمرکز اصلی این بانک در بخش قرض الحسنه تامین مالی پروژه های زیربنایی است و در این بخش دارای مجوز تامین مالی عمومی بالغ بر 34 میلیارد دلار در سال است.

آفریقای جنوبی نماینده آفریقایی این بانک تحت عنوان “مرکز منطقه ای آفریقا برای بانک توسعه جدید” است. این بانک با سرمایه اولیه 50 میلیارد دلاری تأسیس شد و قرار بود به مرور زمان به 100 میلیارد دلار برسد. هر یک از پنج کشور مؤسس موظف بودند 10 میلیارد دلار برای تأسیس این بانک فراهم کنند. این بانک در سال 2020 در حال بررسی 53 پروژه به ارزش تقریبی 15 میلیارد دلار بود.

قرارداد رزرو

ترتیبات ذخیره احتمالی (CRA) چارچوبی است که توسط اعضای BRICS برای محافظت از خود در برابر فشارهای نقدینگی جهانی اتخاذ شده است. این حفاظت، در میان سایر کارکردها، همچنین شامل فشارهای ارزی است که از سایر بخش‌های اقتصاد جهانی بر پول ملی کشورهای عضو اعمال می‌شود. بر اساس نظر کارشناسان، اقتصادهای نوظهوری که آزادسازی سریع اقتصادی را آغاز کرده اند، نوسانات فزاینده ای را تجربه کرده اند که در نهایت محیط اقتصاد کلان آنها را ناپایدار می کند. ناظران عموماً این چارچوب پوشش ریسک را رقیبی برای صندوق بین‌المللی پول (IMF) می‌دانند و آن را در کنار بانک توسعه جدید بریکس (NDB) نماد افزایش همکاری در کشورهای در حال توسعه می‌دانند.

این چارچوب در سال 2015 توسط کشورهای عضو بریکس ایجاد شد. مبنای حقوقی آن در 15 ژوئیه 2014 توسط کشورهای عضو تحت عنوان معاهده ایجاد یک توافقنامه ذخیره موقت برای کشورهای بریکس در شهر فورتالزا، برزیل امضا شد. جلسات افتتاحیه شورای حکام و کمیته دائمی این دهه در 4 سپتامبر 2015 در آنکارا (ترکیه) برگزار شد. این نشست ها پس از تصویب همه کشورهای عضو آغاز شد که اطلاعیه آن در هفتمین اجلاس سران بریکس در جولای 2015 منتشر شد.

سیستم پرداخت BRICS

در نشست ۲۰۱۵ بریکس در روسیه، وزرای بریکس یک فرآیند مشورتی را برای ایجاد یک سیستم پرداخت که می تواند جایگزین سوئیفت شود، آغاز کردند. در عین حال سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه وی در مصاحبه ای گفت: وزرای دارایی و مدیران بانک های مرکزی کشورهای عضو بریکس در حال مذاکره برای ایجاد سیستم های پرداخت مستقل و حرکت به سمت تسویه با ارزهای ملی خود هستند. سوئیفت یا هر سیستم دیگری، یک سیستم پرداخت چندجانبه جهانی که استقلال بیشتری را برای کشورها فراهم می کند، تضمین روشنی برای کشورهای بریکس خواهد بود.

همچنین، بانک مرکزی روسیه (CBR) رایزنی هایی را با کشورهای بریکس برای ایجاد سیستم پرداخت جایگزین سوئیفت آغاز کرده است. مزایای اصلی که باید در نظر گرفت، پشتیبان گیری و جایگزینی در صورت خرابی سیستم سوئیفت بود.

اولگا اسکوروبوگاتووا معاون رئیس بانک مرکزی روسیهوی در مصاحبه ای گفت: «تنها موضوعی که برای همه ما در بریکس جالب است، بررسی و بحث درباره امکان ایجاد سیستمی است که می تواند به عنوان پشتیبان برای اعضای بریکس عمل کند.»

چین همچنین یک سیستم محرکه را توسعه داد تا جایگزین سوئیفت برای خود شود. این یک سیستم پرداخت برون مرزی و بین بانکی (CIPS) است که موسسات مالی در سراسر جهان را قادر می سازد تا اطلاعات تراکنش های مالی را به صورت ایمن، استاندارد و قابل اعتماد ارسال و دریافت کنند. هند همچنین سیستمی به نام سیستم پیام رسانی ساختاریافته مالی (SFMS) برای خود دارد. روسیه دارای سیستم پیام رسانی مالی (SPFS) است. برزیل دارای سیستم BCS است.

افشای ارز بریکس

کشورهای عضو بریکس قرار بود در اجلاس سال 2023 در آفریقای جنوبی در مورد امکان ایجاد یک واحد پولی مشترک یا چیزی مشابه بحث کنند. با توجه به میکاتکیزو کوبایی کارشناس بریکس.مزایایی مانند تجارت خارجی عادلانه تر و آسان تر و همچنین کاهش قابل توجه هزینه های مبادلاتی می تواند از دلایل تشکیل اتحادیه ارزی باشد.

جوزف سالیوان، مشاور ارشد سابق کاخ سفید او در مجله آمریکایی «فارین پالیسی» نوشت: واحد پول مشترک کشورهای بریکس چیزی متفاوت خواهد بود. زیرا همه کشورهای عضو آن رقیب سیستم بین المللی تحت رهبری غرب هستند.

در حال حاضر وزن این کشورها از نظر شاخص تولید ناخالص داخلی نه تنها بر هژمون حاکم یعنی ایالات متحده آمریکا، بلکه بر کل کشورهای گروه هفت با هم برتری دارد. برای سالیوان، بریکس پتانسیل دستیابی به سطحی از خودکفایی در تجارت بین‌المللی را دارد که اتحادیه‌های پولی دیگر مانند منطقه یورو آرزوی رسیدن به آن را دارند. دلیل این امر تنوع جغرافیایی کشورهای عضو است که امکان تولید کالاها و خدمات متنوع تری را فراهم می کند.

یک هفته قبل از شانزدهمین اجلاس سران گروه بریکس که شامل کشورهایی مانند روسیه، چین، هند، برزیل، آفریقای جنوبی، ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر و اتیوپی است. اعضا از پلتفرم BRICSP رونمایی کردند و از مزایای آن می توان به حذف دلاری شدن در اقتصاد جهانی، تسهیل تجارت بین کشورهای عضو و کاهش فشار تحریم های غرب اشاره کرد.

به این ترتیب دارندگان BRICSP می توانند معاملات تجاری خود را بدون نیاز به ابزارهای تحت سلطه کشورهای غربی به ویژه ایالات متحده انجام دهند. همچنین در جریان اجلاس سران بریکس در کازان روسیه، برای اولین بار از اسکناس کشورهای بریکس رونمایی شد. به گفته ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، واحد پول بریکس در آینده جایگزین دلار خواهد شد.

خنثی کردن تحریم های غرب با گروه بریکس

مسعود پاشیان، رئیس جمهور اسلامی ایران وی در آخرین نشست این سازمان در کازان روسیه مسائل امنیتی، اقتصادی و اجتماعی را سه پایه اصلی برگزاری اجلاس بریکس در روسیه برشمرد و گفت: در زمینه اقتصادی، برجام تلاش می کند با یکجانبه گرایی آمریکا، تسلط دلار بر اقتصاد جهانی و تحریم های سرکوبگرانه و نفرت انگیز علیه کشورهای مختلف مقابله کند.

وی با بیان اینکه سازمان بریکس در ابتدای تاسیس تنها 5 عضو داشت، گفت: امروز علاوه بر افزایش تعداد کشورهای عضو، بیش از 30 کشور داوطلب عضویت در آن شده اند و روسای 6 سازمان بین المللی، از جمله سازمان همکاری اقتصادی و توسعه. وی با اشاره به اینکه دبیرکل سازمان ملل متحد نیز در این اجلاس حضور داشت، خاطرنشان کرد: یکی از بحث های مهم در این اجلاس، تشکیل صندوق جداگانه ای با توجه به غلبه سیاست های آمریکا بر صندوق بین المللی پول بود. که از طریق آن کشورها می توانند به یکدیگر کمک کنند و تحریم های آمریکا را خنثی کنند.

رئیس جمهور کشورمان همچنین به دیدار و گفتگو با سران کشورهای عضو از جمله چین، روسیه، آفریقای جنوبی و نخست وزیر هند در حاشیه این اجلاس اشاره کرد و گفت: بیانیه پایانی اجلاس بریکس نیز به طور مشخص جنایت رژیم غاصب اسرائیل در غزه و لبنان را محکوم و تقبیح می کند و همچنین بر توسعه روابط پولی، اقتصادی، فرهنگی، علمی، کارشناسی و امنیتی بین کشورهای عضو که امری مهم و حائز اهمیت است، تاکید می کند.

مسعود مزیگیان با اشاره به اینکه اجلاس بریکس با سطح بسیار بالای خود به دنبال تثبیت جایگاه و جایگاه جهانی خود در برابر یکجانبه گرایی با توسعه ارتباطات بین کشورهای عضو است، تصریح کرد: این اجلاس فرصت بسیار خوبی را برای ما ایجاد کرده است وی افزود: کشورهای مختلف باید جلسات و گفتگوهای دوجانبه و پربار برگزار کنند. در واقع حضور ما در این اجلاس و دیدارمان با سران 10 کشور جهان معادل 10 سفر خارجی بود.

وی با اشاره به اینکه سران کشورهای بریکس مواضع جمهوری اسلامی ایران را پذیرفتند، گفت: برخی از سران کشورهای این سازمان از جمله مصر گفتند که وقتی سفرای کشورهای اروپایی نزد ما می آیند، حاضر می شوند. شما تصویری متفاوت از آنچه ما می بینیم کاملاً متفاوت است. شما باید ارتباط خود را با کشورهای منطقه افزایش دهید، از سوی دیگر امیر امارات از سفر به ایران بسیار استقبال کرد و معتقد است ما باید خودمان مشکلاتمان را حل کنیم و اجازه ندهیم دیگران در مسائل ما دخالت کنند.

رئیس جمهور همچنین به علاقه سران بریکس برای توسعه تماس ها و تعاملات با جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و افزود: این سفر واقعاً یک فرصت طلایی برای ما بود تا بتوانیم نزدیکی خود را با جمهوری اسلامی ایران تقویت کنیم. ” کشورهای عضو این سازمان.” همچنین مقرر شد توافقات منعقد شده با برخی از این کشورها به سرعت اجرا و عملیاتی شود. من تصور می کنم اگر بتوانیم اهداف این سازمان و بحث ها و توافقاتی را که در آن صورت گرفت، اجرا کنیم. در این اجلاس توطئه آمریکا و متحدانش به مرور زمان خنثی خواهد شد.

بر این اساس سازمان بین المللی بریکس در راستای توسعه تجارت کشورمان و خنثی سازی تحریم های ظالمانه توانمندی های اقتصادی و سیاسی زیادی برای جمهوری اسلامی ایران دارد. حضور کشورهای قدرتمندی مانند چین در این سازمان می تواند ما را در عرصه دیپلماسی اقتصادی تقویت کند و ابزارهای اقتصادی مانند واحد پول بریکس می توانند با حذف دلار در تجارت جهانی، قدرت را متعادل کرده و صلح را در جامعه جهانی تثبیت کنند. و همچنین محدود کردن یکجانبه گرایی ایالات متحده آمریکا و حمایت آن از موجودیت صهیونیستی.

انتهای پیام/